Lipkowie (Polscy Tatarzy) / Lipkowie ( Polish Tatars)

W dzisiejszym epickim poście- Lipkowie, czyli polscy Tatarzy.

Stworzeni z modeli Fireforge ( obok Agema Miniatures i Victrix najlepsze figurki historyczne!).

In today's epic news- Lipkowie, Polish Tartars.
Models created by Fireforge minis (with Agema Miniatures and Victrix- best historical figures!)

Trochę historii..

Nazwa Tatar, po chińsku Ta – ta, pojawiła się po raz pierwszy w źródłach chińskich i starotureckich napisanych w VI wieku. Plemię określone tą nazwą koczowało między jeziorem Biur Nor a górami Chingan, nad dolnym biegiem rzeki Kerulen i w części Mandżurii. Z biegiem lat plemię Tatarów tak się rozrosło, że nazwą jego poczęto określać w Chinach wszystkich Mongołów. Według wybitnego historyka perskiego z XIV wieku Raszida ed – Dina, wezyra na dworze władców Iranu, Tatarzy typem fizycznym, językiem i obyczajem byli zbliżeni do innych plemion mongolskich. Liczyli wówczas około 70 tyś rodzin. W XII wieku uznawali zwierzchnictwo tungusko – chińskiego państwa Dżurdżenów – Kin.
Tatarzy ustawicznie buntowali się przeciw cesarzowi, dawali się też mocno we znaki innym koczownikom i przyczynili się do zniszczenia władcy jednego z silniejszych związków plemiennych – chana Kabuła. Walki wewnętrzne umożliwiły potem chanowi Czyngisowi ich rozbicie. Pokonani Tatarzy rozproszyli się po całym państwie mongolskim, przeniknęli do armii, zmieszali się z innymi plemionami, obejmowali nieraz wysokie stanowiska. Tatarami poczęto niebawem nazywać całą ludność imperium Czyngisa, choć on sam nazywał swój lud Mongołami...

Name Tatar, Chinese Ta - ta appeared for the first time in the sources of Chinese and old turkish written in the sixth century.

Tribe certain that name camped between the lake Biur Norand the mountains Chingan, on the lower course of th Kherlen River and parts of Manchuria. Over the years, the tribe of Tartars grown so that his name began to define all of the Mongols in China. According to the eminent historian of the fourteenth century Persian Rashid ed - Din, vizier at the court of the rulers of Iran, Tatars physical type, language and customs were resembling the other Mongol tribes. Then counted about 70 thousand families. In the twelfth century, recognized the suzerainty of Tungus - Chinese state Dżurdżenow - Kin.
Tatars constantly rebelled against the emperor, gave up too much in characters other nomads and contributed to the destruction of the ruler of one of the stronger relationship tribal - Khan Kabul. Internal strife Czyngis-chan then allowed them to break. Defeated the Tatars were scattered all over the country Mongolian infiltrated the army, mingled with other tribes, often embraced high positions. Tatars soon began to call the entire population of the empire of Czyngis-chan, though he called his people the Mongols ...

Tatarzy w Polsce

  

Tatarzy osiedlali się w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XIV wieku, głównie w okolicach Wilna, Trok, Grodna i Kowna, a od XVII wieku także w Koronie, gł. na Wołyniu i Podolu, a u schyłku wieku na Suwalszczyźnie. Nazywano ich Lipkami lub Muślimami. Nazwa Lipki pochodziła od tureckiej nazwy Litwy.

Najczęściej byli to uchodźcy polityczni należący do starszyzny tatarskiej Złotej Ordy i Krymu, przyjmowani szczególnie chętnie przez księcia Witolda i osadzani na ziemi jako ludność zobowiązana do służby wojskowej (na ogół w odrębnych chorągwiach tatarskich). 

W 1409 roku na Litwę uciekli z wojskiem synowie Tochtamysza prowadzeni przez Dżalal ad-Dina, który walczył u boku Witolda pod Grunwaldem. W wojnie z Krzyżakami w 1414 roku brał udział tatarski oddział Betsub-ułana, młodszego syna Tochtamysza. W latach 30. XV w. emigracja tatarska przeżywała swoje apogeum. Tatarzy osiedlani byli w okolicach Trok, Wilna, Kowna, Lidy, Krewy, Nowogródka i Grodna. Osadnictwo zwiększali tatarscy jeńcy wojenni, którzy przez kolejnych władców osadzani byli we wsiach tatarskich na Litwie. Ostatnie grupy emigrantów politycznych z Tatarszczyzny przybyły do Wielkiego Księstwa na początku XVI wieku.

Tatarzy pochodząc z arystokracji tatarskiej dostawali  liczne przywileje, które zapewniły im zachowanie pewnej autonomii i muzułmańskiej religii, rody (np. Glińscy, Szyryńscy, Barancewicze) otrzymywały herby i nadania ziemskie w zamian za służbę wojskową. Wraz ze starszyzną przybywali na Litwę tzw. Tatarzy-kozacy nie należący do rodów arystokratycznych, którzy parali się rolnictwem. Według obliczeń historyków w XVI wieku ziemie Wielkiego Księstwa zamieszkiwało 3000-4000 Tatarów. Na przełomie XV i XVI wieku w wojsku polsko-litewskim pojawiły się pierwsze roty tatarskie. W wyniku wojen z Moskwą część Tatarów przeniosła się do dóbr magnackich na Ukrainie.

W II połowie XVII i XVIII wieku szlachta tatarska w znacznym stopniu się spolonizowała, zaś Tatarzy w miastach ulegli wpływom białoruskim. W 1673 roku, z powodu negowania ich szlachectwa, część Tatarów polsko-litewskich przeszła na stronę armii sułtana Mehmeda IV, jednak wkrótce większość z nich wróciła na stronę polsko-litewską.. ( koniec części 1;)

Tatars in Poland

Tatars settled in the Grand Duchy of Lithuania since the end of the fourteenth century, mainly in and around Vilnius, Trakai, Hrodna and Kaunas, and also from the seventeenth century in the Crown, depth. Volhynia and Podolia, and in turn of the century in the Suwalki region. They were called Lipkami or Muślimami. Lipka name came from the Turkish name of Lithuania.

Most often, they were political refugees belonging to the elders of the Tatar Golden Horde and the Crimea, welcomed especially popular by Duke Vytautas and deposited on the ground as people committed to military service (usually in separate regiments Tartar).

In 1409,under protection of  Jalal ad-Din,sons of Takhtamysh with army fled on Lithuania.They fought alongside prince Witold in Battle of Grunwald. In the war against the Teutonic Knights in 1414 years participated Tatar-uhlan Betsub branch, the younger son of Tokhtamysh. In the 30s the fifteenth century. Emigration Tartar had its apogee. Residental Tatars were in the vicinity of Trakai, Vilnius, Kaunas, Lida, Krewy, Nowogrodek and Grodno. Tatar settlements increased their prisoners of war who were pelleted by successive rulers were in the villages of Tartar in Lithuania. The last group of political exiles from Tatarszczyzny came to the Grand Duchy in the early sixteenth century.

 Tatars coming from the aristocracy got numerous privileges, which provided for them to maintain a certain autonomy and Muslim religions, families (eg. Glińscy, Szyryńscy, Barancewicz) received coats of arms and give the Earth in exchange for military service. Along with the elders came to Lithuania so. Tatars-Cossacks not belonging to aristocratic families, dabbling in agriculture. According to calculations by historians in the sixteenth century, the lands of the Grand Duchy of Tatars lived in 3000-4000. At the turn of the fifteenth and sixteenth centuries in the Polish-Lithuanian army, the first troop Tartar. As a result of the wars with Moscow part of the Tatars moved to the property magnate in Ukraine.
In the second half of the seventeenth and eighteenth century Tatar nobility largely to Polonized and Tatars in the cities succumbed to the influence of Belarus. In 1673 because of the denial of their nobility, part of the Polish-Lithuanian Tartars went over to the army of Sultan Mehmed IV, but soon most of them returned to the Polish-Lithuanian side .. (end of part 1;)

I kilka zdjęć z pobytu u Tatarów Polskich na Podlasiu w Kruszynianach kilka lat temu...
And some pictures of my visit in Polish Tatars in Podlasie in Kruszyniany a few years ago ...

                                                                              Mizar